مطالعه و فراموشی
قطعا برای همه بخصوص داوطلبان و دانش آموزان کنکوری پیش آمده که یک مطلب درسی را بارها و بارها خوانده اند، اما درست زمانی که به آن نیاز دارند آن را فراموش کرده اند. این مشکل موضوع جدیدی نیست و بارها و بارها تکرار شده است. مطالعه بدون فراموشی برای بسیاری از ما به رویا تبدیل شده است. دلیل اصلی آن هم این است که ما معمولا اصول درست مطالعه و به حافظه سپردن و تثبیت آن را نمی‌دانیم و همین امر هم موجب فراموش شدن مطالب درسی می‌شود. یادگیری تکنیک های درس خواندن به ما کمک خواهد کرد تا با صرف زمان کمتر و دقت بیشتر، تمام مطالب درسی را به خوبی یاد بگیریم و بدون فراموشی در حافظه ی خود ثبت کنیمو به این کابوس و ترس از فراموشی برای همیشه پایان دهیم.
8 تکنیک فوق العاده برای درس خواندن بدون فراموشی
1.کافی نبودن تکرار و مرور مطالب به عنوان راهی برای جلوگیری از فراموشی
برخلاف تصور همه تکرار مطالب خود اولین مانع بر سر مطالعه بدون فراموشی است. نتایج تحقیقاتعلمی نشان می‌دهد که بیشتر دانش آموزان بعد از مطالعه کردن یک کتاب، آن را دوباره و چند باره می‌خوانند. در صورتی که این استراتژی برای درس خواندن کاملا اشتباه است.و.دلیل اصلی آن این است که بعد از اولین مطالعه، شما مسلما چیزهای جدیدی یاد خواهید گرفت. پس زمانی که برای دومین بار همان مطالب را مطالعه می‌کنید، مدام در ذهن خود می‌گویید اینجا را که بلدم، این را هم که خواندم و به همین شکل فقط صفحات را یکی بعد از دیگری ورق می‌زنید و هیچ چیز جدید و حتی یادگیری بالاتر در ذهن شما اتفاق نمی افتد.حال بهترین راه حل برای مقابله با این مشکل، یادداشت برداری است. آشنایی با روشهای خلاصه نویسی به شما کمک خواهد کرد که مطالب را خیلی خوب طبقه بندی و الویت بندی کرده و آنها را یادداشت کنید. بدین ترتیب هرگاه که لازم باشد دوباره آنها را مطالعه کنید، مغزتان دیگر با پیش فرض اینکه چیزی را بلد هستید، آنرا دور نمی‌اندازد و از آن به راحتی نمی گذرد. بلکه با این ذهنیت که مطالبی که یادداشت کرده‌اید مهم هستند، دقت بیشتری هنگام مطالعه آنها به خرج خواهید داد.
2.خودتان را با سوال کردن از خود، بسنجید
به همان میزان که پاسخ دادن به سوالات می‌تواند کمک کننده باشد سوال پرسیدن نیز می‌تواند به شما کمک کند. برای اینکه سعی کنید پس از مطالعه هر بخش، از خود سوالاتی در مورد آن بپرسید تا مطالب را به بهترین شیوه درون ذهن و حافظه خود ثبت کنید. بازیابی اطلاعات یکی از بهترین روش‌ها برای مطالعه و یادگیری بدون فراموشی است. این بازیابی به سادگی و به کمک سوال کردن از خودتان قابل دستیابی است. برای اینکار می‌توانید از سوالات موجود در کتاب‌ها استفاده کنید و یا خودتان سوالاتی با توجه به متنی که مطالعه کرده‌اید طرح کرده و سعی کنید به آنها پاسخ دهید.فایده خیلی مهم دیگر این تکنیک زمانی است که شما قادر نیستید به برخی از سوالاتی که طرح کرده‌اید به خوبی پاسخ دهید. اینجاست که می‌فهمید نقاط ضعف شما کدامند و برای برطرف کردن آنها تلاش خواهید کرد.
3. استفاده از مطالب مرتبط در مطالعه بدون فراموشی
برای یادگیری بدون فراموشی پیدا کردن ارتباطات هرچند که شاید کار مشکلی به نظر بیاید، اما برای یادگیری بدون فراموشی امری حیاتی و مهم است. برای اینکه بتوانید مطالب جدید را بهتر از قبل یاد بگیرید، بهتر است بین مطالب جدید با مطالبی که از پیش آموختید ارتباط برقرار کنید.مثلا در درسی مثل ریاضی و فیزیک عملا این اتفاق به صورت خودکار می‌افتد. اما در سایر دروس می‌بایست شما مطالب را به هم ارتباط دهید. ارتباط دادن مطالب به هم یکی از بهترین اصول مطالعه صحیح است که متن را به نوعی شبیه به یک داستان می‌کند. مغز ما هم نسبت به داستان‌ها و قصه‌ها حساسیت و دقت بیشتری دارد و آنها را راحتتر یاد می‌گیرد.نقشه کشی ذهنی بهترین ابزاراست برای اینکه هم مطالب را خلاصه کنید و هم ارتباط بین آنها را ترسیم کنید. نقشه کشی ذهنی به خاطر شکل منحصر به فردی که دارد به فرد اجازه می‌دهد که به راحتی و بدون هیچ مشکلی حجم زیادی از دروسی که مطالعه کرده است را، داخل یک نقشه نمودار مانند دسته بندی کند و سپس با اضافه کردن شاخه‌های جدید، مطالب را به هم متصل و مرتبط کنید.
4. کمک گرفتن از تصاویر، شکل‌ها و نمودارها
استفاده از تصاویر، شکل ها و نمودارها در واقع ابزارهایی از این دست به دلیل شکل ظاهری منحصر به فرد خود به داوطلبان کمک می‌کنند تا با تحریک و تقویت حافظه دیداری خود، آنها را راحتتر به خاطر بسپارید.ذهن ما در به خاطر سپردن تصاویر در مقایسه با نوشته ها بهتر عمل می‌کند. به همین دلیل برای یک یادگیری بدون فراموشی استفاده از نمودارها و تصاویر به ما کمک قابل توجهی خواهند کرد .
5. استفاده از فلش کارت
فلش کارت درست کردن یکی دیگر از استراتژی‌هایی است که می‌تواند به یادگیری بدون فراموشی کمک کند. البته شرایطی هم در سر راه هستند که فقط با رعایت کردن آنها می توانید از این استراتژی استفاده کنید.
- فلش کارت حتما نباید فیزیکی باشد، نرم‌افزارها و اپلیکیشن های ساخت فلش کارت زیادی در بازار موجودند از جمله نرم افزار آنکی.
- فلش کارت‌ها فقط باید حاوی اطلاعات مهم باشند، سعی نکنید که تمام مطالب کتاب یا جزوه درسی خود را بر روی آنها بنویسید!
- فلش کارت معمولا برای مرور دروس هستند، پس قبل از اینکه به سراغ آنها بروید بهتر است که حداقل یک بار مطالب درسی را خوانده باشید.
- برای استفاده از فلش کارت‌ها برنامه‌ریزی داشته باشید، این به شما کمک می‌کند که در استفاده از این تکنیک ثبات خود را حفظ کنید.
6. تلنبار نکردن مطالب را روی هم
تلمبار کردن مطالب درسی روی هم یکی از عوامل مهمی است که موجب از یاد رفتن مطالب می‌شود، درس خواندن در شب امتحان اگرچه لازم است، اما اگر حجم مطالبی که باید مطالعه کنید زیاد باشد، استرس ناشی از این اتفاق می‌تواند تمام تمرکز شما را از بین ببرد. بنابراین برای جلوگیری از فراموشی مطالب مطالعه شده بهتر است که در طول ترم و به صورت روزانهوبرنامه ریزی شده ، هر روز بخشی از مطالبی که باید برای امتحان مطالعه کنید را بخوانید. این کار به شما کمک می‌کند که مطالب را در طولانی مدت یاد بگیرید، و استرس ناشی از درس نخواندن، موجب عدم تمرکزهنگام درس خواندن شما نشود.پس پیشنهاد می کنیم که بهتر است آهسته و پیوسته حرکت کنید تا نه از درس‌های خود باز بمانید و نه اینکه به دلیل استرس بالا نتوانید به خوبی در همان زمان کمی که در اختیار دارید هم مطالب را مرور کنید. فراموش نکنید که شب امتحان برای مرور مطالبی است که در طول ترم خوانده‌اید، نه مطالبی که هرگز نخوانده اید وروی هم تلنبار شده اند. پس خیلی روی آن حساب نکنید!
7.مرور به موقع مطالب
همه ما در طول زندگی امتحاناتی داشته‌ایم و کمابیش برای آنها آماده شدیم. اما خیلی وقت‌ها پیش آمده که با وجود اینکه در طول ترم مطالب را مطالعه کرده‌ایم هم نتوانستیم عملکرد خوبی در امتحانات داشته باشیم. در واقع مرور کردن مطالب و حتی مطالعه آنها در طول ترم زمانی باعث مطالعه بدون فراموشی خواهند شد که ما حتی این کار را هم با استراتژی مناسب انجام داده باشیم. یعنی ایستگاههای مرور و فاصله ی خواندن مطالب تا زمان مرور اول و دوم و…باید اصولی و تائید شده باشد. قطعا شما اگر مطلبی را امروز بخوانید و بعد از یک ماه دوباره به سراغ آن بروید، مسلما آن را فراموش خواهید کرد. پس فاصله ی تایم های مرور از خود مرور مهمتر است. برای آشنایی بهتر و بیشتر با این متد، به شما پیشنهاد می‌کنیم حتما به سراغ روش منحنی فراموشی ابینگهاوس بروید و آن را مطالعه کنید.
8.تغییر در ذهنیت خود
ذهنیت ما مهمترین چیزی است که می‌توان میزان موفقیت ما در زمینه‌های مختلف را تضمین کند. پس اگر در درسی ضعیف هستید این برچسب را به خود نزنید که دیگر در خواندن این درس موفق نخواهید شد بلکه باید به افزایش مهارت خود در خواندن آن درس بپردازید. مثلا اگر فردی هستید که در خوان سرعت عمل ندارید نباید نا امید شوید بلکه باید سراغ یادگیری مهارتها و آموزش تند خوانی با دقت کافی بروید.پس ابتدا ذهنیت خود را تغییر دهید آنگاه راه حل را پیدا خواهید کرد.
پیدا کردن سبک یادگیری شخصی برای اینکه با یکبار خواندن یاد بگیریم
برای پیدا کردن سبک یادگیری مناسب برای خود از میان چهار نوع سبک یادگیری ؛
بصری (دیداری)، شنیداری، حرکتی، نوشتاری می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
1.تجربه مختلف روش‌ها:
ابتدا با چندین روش یادگیری مختلف آشنا شوید. به عنوان مثال، تجربه خواندن متون، تمرین‌های عملی، تصاویر، گفت‌وگوها و غیره.
2.ارزیابی نتایج:
بعد از استفاده از هر روش، نتایج و پیشرفت خود را بررسی کنید. ببینید کدام روش‌ها به شما کمک کردند تا بهتر یاد بگیرید.
3. توجه به تمایلات و نیازها :
توجه کنید که آیا تمایل به استفاده از تصاویر دارید، به چه نحوی با صداها ارتباط برقرار می‌کنید، یا آیا از تجربیات عملی لذت می‌برید؟
4. آزمایش و تغییر :
تجربه روشهای مختلف را ادامه دهید و زمانی که احساس می‌کنید یک روش بهتر برای شما عمل می‌کند، آن را به طور منظم استفاده کنید.
5. ترکیب روش‌ها :
برخی مطالب ممکن است با یک روش بهتر یاد گرفته شوند، در حالی که مطالب دیگر با روش دیگری بهتر درک می‌شوند. ترکیب روشهای مختلف می‌تواند مفید باشد.
6. تنظیمات مختلف :
اگر در یک موقعیت خاص نتوانستید با یک روش به نتیجه برسید، امتحان کنید تنظیمات مختلف را امتحان کنید. به عنوان مثال، تغییر محیط یادگیری یا ترکیب با روشهای دیگر.
7.تاکید بر نقاط قوت :
همیشه تمرکز خود را بر روش‌هایی که بهترین نتایج را دارند، معطوف کنید و از نقاط قوت‌تان بهره بگیرید.
8. تغییر در طول زمان:
سبک یادگیری شما ممکن است در طول زمان تغییر کند، بنابراین مداومت در تلاش برای بهبود آن مهم است.
با آزمون مختلف روش‌ها و توجه به بازخوردهای خود، می‌توانید بهترین سبک یادگیری برای خود را پیدا کنید.
چطور مؤثرترین فنون و شیوه مطالعه را پیدا کنیم؟
پیداکردن بهترین شیوه مطالعه فرایندی همیشه‌در‌جریان است. این فرایند شبِ‌امتحانی نیست و ره صدساله‌اش را نمی‌توان یک‌شبه پیمود.شما باید مهارت‌های مطالعه خود را به‌شکل مداوم تقویت کنید و شیوه درس‌خواندن ویژه خود را بیابید. اگر مطالعه مؤثر را بیاموزید، از شر حملات پانیک و موج نا امیدی پیش از امتحان وکنکور خلاص می‌شوید. با مطالعه مؤثر، همیشه برای امتحانات آماده‌اید و می‌توانید شب امتحان را با خیالی آسوده به جمع‌بندی و مرور مطالب اختصاص دهید.وقتی نگرشتان را تغییر دادید، نوبت تغییر عادات مطالعه است. عادات مطالعهٔ کارآمد هم یادگیری شما را تقویت می‌کند و هم نمرات شما در امتحانات بهبود می بخشد.
بهترین روش های مطالعه و درس خواندن صحیح
1. برنامه ریزی داشته باشید
برای شروع هرچیز باید قبل آن برنامه چید برخی افراد با خود می‌گویند که باید مطالعه درس خاصی را خیلی زود به اتمام برسانند اما این روش هدف گذاری معمولا نتیجه اثربخشی ندارد. اگر می‌خواهید دقیقا به اهداف درسی خود برسید باید برنامه مشخصی داشته باشید و طبق آن برنامه جلو بروید.
2. خودتان باشید و بر اساس توانایی های خودتان برنامه ریزی کنید
برای مطالعه صحیح باید ابتدا به شناخت خود برسید. این شما هستید که درس خاصی را دوست دارید و برای مطالعه صحیح درس‌های دیگر با سختی روبه‌رو هستید بنابراین در حین برنامه‌ریزی از برنامه دیگران کمک نگیرید زیرا بی‌شک سبک مطالعه دیگران با شما متفاوت است و برنامه‌ای که مناسب آنها است به درد شما نمی‌خورد.
3. اهمیت استراحت به خودتان را جدی بگیرید
جسم شما باید آماده باشد تا مغز بتواند درست پردازش کند بنابراین اگر استراحت لازم و کافی را نداشته باشید مطالعه ی شما نیز بی بازده خواهد بود. در صورتی که در اوج خستگی شروع به مطالعه کنید بهره‌وری شما در پایین‌ترین سطح قرار می‌گیرد. برخی افراد خواب شبانه را حذف می‌کنند تا شب امتحان به مطالعه بپردازند در حالی که لازم است شب قبل حداقل ۷ ساعت بخوابید تا بیشترین بهره‌وری را داشته باشید.
4. آرام باشید واسترس را از خود دور کنید
تحقیقات نشان می‌دهند که داشتن استرس روند یادگیری را مختل می‌کند و اجازه نمی‌دهد که مطالب را به خاطر بسپارید. بنابراین اگر می‌خواهید بهتر درک کنید که مطالعه صحیح چیست باید خود را از فضاهای پرتنش دور کنید.
5. انتخاب مکان مناسب برای مطالعه
برای انتخاب محل مطالعه باید تعادل را برقرار کنید. این مکان باید طوری باشد که به اندازه کافی برای درس خواندن امکانات لازم را داشته باشد و شما با حضور در آن احساس راحتی کنید و شور و انرژی برای مطالعه در شما حفظ شود.
6. حذف یا کنار گذاشتن گوشی موبایل
موبایل و اینترنت تمرکز شما را برای مطالعه از بین می برند. وقتی به یک پیام هرچند کوتاه جواب می‌دهید برای بازگشت به نقطه اوج تمرکز باید زمان و انرژی زیادی صرف کنید. در طول مطالعه اگر این امر چند بار تکرار شود می‌توانید کل ساعت مطالعه را بی‌کیفیت بکند. برای جلوگیری از این وضعیت بهتر است که گوشی را در حالت بی‌صدا قرار دهید یا به طور کلی آن را به اتاق دیگری ببرید و در پایان ساعت مطالعه به آن رجوع کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به 8 تکنیک برای درس خواندن و جلوگیری از فراموشی، بهترین روش های مطالعه و درس خواندن صحیح، چطور مؤثرترین فنون و شیوه مطالعه را پیدا کنیم پرداخته شد امید است برای شما عزیزان مفید واقع شود.